Si të Përmirësosh Shëndetin Mendor

Çfarë është shëndeti mendor?

Shëndeti mendor përfshin mirëqenien tonë emocionale, psikologjike dhe sociale. Ai ndikon në mënyrën se si mendojmë, ndihemi dhe veprojmë ndërsa përballemi me jetën. Gjithashtu ndihmon të përcaktojmë se si i përballojmë stresin, si relacionohemi me të tjerët dhe si marrim vendime. Shëndeti mendor është i rëndësishëm në çdo fazë të jetës, nga fëmijëria dhe adoleshenca deri në moshën e rritur dhe pleqërinë.

Pse është i rëndësishëm shëndeti mendor?

Shëndeti mendor është i rëndësishëm sepse mund t’ju ndihmojë të:

• Përballoni stresin e jetës
• Jeni fizikisht të shëndetshëm
• Keni marrëdhënie të mira
• Bëni kontribute domethënëse në komunitetin tuaj
• Punoni me produktivitet
• Realizoni potencialin tuaj të plotë

Si mund ta përmirësoj shëndetin tim mendor?

Ekzistojnë shumë gjëra të ndryshme që mund të bëni për të përmirësuar shëndetin tuaj mendor, përfshirë:

• Qëndrimin pozitiv. Është e rëndësishme të përpiqeni të keni një perspektivë pozitive; disa mënyra për ta bërë këtë përfshijnë:
  • Gjetjen e ekuilibrit midis emocioneve pozitive dhe negative. Qëndrimi pozitiv nuk do të thotë se kurrë nuk ndiheni me emocione negative, si trishtimi ose zemërimi. Ju duhet t’i ndjeni ato në mënyrë që të kaloni situatat e vështira. Ato mund t’ju ndihmojnë të reagoni ndaj një problemi. Por nuk doni që këto emocione t’ju mbizotërojnë. Për shembull, nuk është e dobishme të vazhdoni të mendoni për gjërat e këqija që kanë ndodhur në të kaluarën ose të shqetësoheni shumë për të ardhmen.
  • Përpjekja për t’u mbajtur pranë emocioneve pozitive kur i keni
  • Pushimi nga informacionet negative. Dini kur të ndaloni së ndjekuri ose lexuari lajmet. Përdorni median sociale për t’u mbështetur dhe për t’u ndier të lidhur me të tjerët, por jini të kujdesshëm. Mos i besoni thashethemeve, mos hyni në debate ose mos krahasoni negativisht jetën tuaj me të tjerët.
• Ushtrimi i mirënjohjes, gjë që do të thotë të jesh falënderues për gjërat e mira në jetën tuaj. Është e dobishme ta bëni këtë çdo ditë, qoftë duke menduar për atë për të cilën jeni mirënjohës ose duke e shkruar në një ditore. Këto mund të jenë gjëra të mëdha, si mbështetja nga të dashurit, ose gjëra të vogla, si të ngrënit një vakt të mirë. Është e rëndësishme t’i lejoni vetes një moment për të shijuar përvojën pozitive. Ushtrimi i mirënjohjes mund t’ju ndihmojë të shihni jetën ndryshe. Për shembull, kur jeni nën tension, mund të mos vini re se ka edhe momente kur keni disa emocione pozitive. Mirënjohja mund t’ju ndihmojë t’i njihni ato.
• Kujdesi për shëndetin tuaj fizik, pasi shëndeti juaj fizik dhe mendor janë të lidhur. Disa mënyra për t’u kujdesur për shëndetin tuaj fizik përfshijnë:
  • Të jesh fizikisht aktiv. Ushtrimet mund të zvogëlojnë ndjenjat e stresit dhe depresionit dhe të përmirësojnë humorin tuaj.
  • Të flesh mjaftueshëm. Gjumi ndikon në humorin tuaj. Nëse nuk flini mirë, mund të bëheni më lehtë të irrituar dhe të zemëruar. Në afat të gjatë, mungesa e gjumit cilësor mund t’ju bëjë më të prirë drejt depresionit. Prandaj është e rëndësishme të siguroheni se keni një orar të rregullt gjumi dhe të flini mjaftueshëm çdo natë.
  • Ushqyerja e shëndetshme. Ushqimi i mirë do t’ju bëjë të ndiheni më mirë fizikisht, por gjithashtu mund të përmirësojë humorin dhe të zvogëlojë ankth dhe stres. Gjithashtu, mungesa e disa lëndëve ushqyese mund të kontribuojë në disa sëmundje mendore. Për shembull, mund të ekzistojë një lidhje midis niveleve të ulëta të vitaminës B12 dhe depresionit. Ngrënia e një diete të ekuilibruar mund t’ju ndihmojë të merrni mjaftueshëm lëndë ushqyese.
• Lidhja me të tjerët. Njerëzit janë qenie sociale dhe është e rëndësishme të kesh marrëdhënie të forta dhe të shëndetshme me të tjerët. Mbështetja e mirë sociale mund t’ju mbrojë nga dëmet e stresit. Gjithashtu është e mirë të keni lloje të ndryshme lidhjesh. Përveç lidhjes me familjen dhe miqtë, mund të gjeni mënyra për t’u përfshirë në komunitetin ose lagjen tuaj. Për shembull, mund të bëni vullnetarizëm në një organizatë lokale ose të bashkoheni me një grup të fokusuar në një hobi që ju pëlqen.
• Zhvillimi i një kuptimi dhe qëllimi në jetë. Kjo mund të jetë përmes punës suaj, vullnetarizmit, të mësuarit të aftësive të reja ose eksplorimit të spiritualitetit tuaj.
• Zhvillimi i aftësive përballëse, të cilat janë metoda që ju përdorni për t’u përballur me situata stresuese. Ato mund t’ju ndihmojnë të përballeni me një problem, të veproni, të jeni fleksibël dhe të mos dorëzoheni lehtë në zgjidhjen e tij.
• Meditimi, i cili është një praktikë e mendjes dhe trupit ku mësoni të përqendroheni dhe të jeni të vetëdijshëm. Ekzistojnë shumë lloje, përfshirë meditimin e vetëdijshëm dhe meditimin transcendental. Meditimi zakonisht përfshin:
  • Një vend të qetë me sa më pak shqetësime të mundshme
  • Një pozicion të veçantë dhe rehat. Ky mund të jetë ulur, shtrirë, ecur ose një pozicion tjetër.
  • Përqendrim vëmendjeje, si një fjalë ose set fjalësh të zgjedhura veçmas, një objekt ose frymëmarrjen tuaj
  • Një qëndrim të hapur, ku përpiqeni t’i lini shqetësimet të vijnë dhe të shkojnë natyrshëm pa i gjykuar
• Teknikat e relaksimit janë praktika që i bëni për të prodhuar përgjigjen natyrore të relaksimit të trupit tuaj. Kjo ngadalëson frymëmarrjen, ul presionin e gjakut dhe zvogëlon tensionin e muskujve dhe stresin. Llojet e teknikave të relaksimit përfshijnë:
  • Relaksimin progresiv, ku shtrëngoni dhe relaksoni grupe të ndryshme muskujsh, ndonjëherë duke përdorur imagjistikë mendore ose ushtrime frymëmarrjeje
  • Imagjistikën e udhëzuar, ku mësoni të përqendroheni në imazhe pozitive në mendjen tuaj, për t’ju ndihmuar të ndiheni më të qetë dhe të përqendruar
  • Biofeedback-un, ku përdorni pajisje elektronike për të mësuar të kontrolloni disa funksione të trupit, si frymëmarrjen, rrahjeve të zemrës dhe tensionin e muskujve
  • Vetë-hipnozën, ku qëllimi është të futeni në një gjendje të qetë, si transë kur dëgjoni një sugjerim të caktuar ose shihni një sinjal specifik
  • Ushtrimet e frymëmarrjes së thellë, të cilat përfshijnë përqendrimin në marrjen e frymës ngadalë, të thellë dhe të barabartë

Gjithashtu është e rëndësishme të njihni kur ju duhet ndihmë. Terapia dhe/ose barnat mund të trajtojnë çrregullimet mendore. Nëse nuk dini se ku të merrni trajtim, filloni duke kontaktuar ofruesin tuaj të kujdesit parësor.

Burimi: How to Improve Mental Health. Faleminderit MedlinePlus, National Library of Medicine.