Çfarë është kolesteroli?
Kolesteroli është një substancë si dyllë, e ngjashme me yndyrën, e cila gjendet në të gjitha qelizat e trupit. Mëlçia prodhon kolesterol dhe ai ndodhet gjithashtu në disa ushqime, si mishi dhe produktet e qumështit. Trupi ka nevojë për pak kolesterol për të funksionuar si duhet. Por nëse fëmija ose adoleshenti juaj ka kolesterol të lartë (shumë kolesterol në gjak), ai mund të ngjitet në muret e arterieve dhe t’i ngushtojë ose madje t’i bllokojë ato. Kjo mund ta vërë fëmijën ose adoleshentin tuaj në rrezik të sëmundjes së arterieve koronare dhe sëmundjeve të tjera të zemrës.
Çfarë shkakton kolesterol të lartë te fëmijët dhe adoleshentët?
Tre faktorë kryesorë kontribuojnë në kolesterolin e lartë te fëmijët dhe adoleshentët:
- Një dietë e pashëndetshme, veçanërisht ajo me shumë yndyrna të ngopura yndyrore
- Historiku familjar i kolesterolit të lartë, veçanërisht kur njëri ose të dy prindërit kanë kolesterol të lartë
- Të pasurit e obezitetit
Disa sëmundje, si diabeti, sëmundjet e veshkave dhe disa sëmundje të tiroidës, mund të shkaktojnë gjithashtu kolesterol të lartë te fëmijët dhe adoleshentët.
Cilat janë simptomat e kolesterolit të lartë te fëmijët dhe adoleshentët?
Zakonisht nuk ka shenja ose simptoma se fëmija ose adoleshenti juaj ka kolesterol të lartë.
Si ta di nëse fëmija ose adoleshenti im ka kolesterol të lartë?
Ekziston një analizë gjaku për të matur nivelet e kolesterolit. Testi jep informacion rreth:
- Kolesteroli total. Ky është një masë e sasisë totale të kolesterolit në gjakun tuaj. Përfshin si kolesterolin lipoproteinë me densitet të ulët (LDL) ashtu edhe kolesterolin lipoproteinë me densitet të lartë (HDL).
- Kolesteroli LDL. LDL shpesh quhet “kolesterol i keq” sepse është burimi kryesor i grumbullimit dhe bllokimit të kolesterolit në arterie.
- Kolesteroli HDL. HDL shpesh quhet “kolesterol i mirë” sepse ndihmon në largimin e kolesterolit nga arteriet tuaja.
- Jo-HDL. Ky numër është kolesteroli juaj total minus HDL-ja juaj. Jo-HDL përfshin LDL dhe lloje të tjera kolesteroli si VLDL (lipoproteinë me densitet shumë të ulët).
- Trigliceridet. Ky është një lloj tjetër yndyre në gjakun tuaj që mund të rrisë rrezikun e sëmundjes së zemrës.
Për këdo nën moshën 19 vjeç, nivelet e shëndetshme të kolesterolit janë
| Lloji i Kolesterolit | Nivel i Shëndetshëm |
|---|---|
| Kolesterol Total | Nën 170 mg/dL |
| Jo-HDL | Nën 120 mg/dL |
| LDL | Nën 110 mg/dL |
| HDL | Mbi 45 mg/dL |
Kur dhe sa shpesh duhet t’i bëjë fëmija ose adoleshenti juaj këtë test varet nga mosha, faktorët e rrezikut dhe historia familjare. Rekomandimet e përgjithshme janë:
- Testi i parë duhet të bëhet midis moshave 9 dhe 11 vjeç
- Fëmijët duhet ta bëjnë përsëri testin çdo 5 vjet
- Disa fëmijë mund ta fillojnë këtë test që në moshën 2 vjeç nëse ka histori familjare të kolesterolit të lartë, infarktit ose goditjes në tru
Cilat janë trajtimet për kolesterolin e lartë te fëmijët dhe adoleshentët?
Ndryshimet në stil jetese janë trajtimi kryesor i kolesterolit të lartë te fëmijët dhe adoleshentët. Këto ndryshime përfshijnë:
- Të qenit më aktivë. Kjo përfshin kryerjen e aktivitetit fizik të rregullt dhe kalimin e më pak kohës duke ndenjur ulur (përpara televizorit, kompjuterit, telefonit ose tabletës, etj.).
- Ushqyerje e shëndetshme. Një dietë për uljen e kolesterolit përfshin kufizimin e ushqimeve me shumë yndyrna të ngopura, sheqer dhe kolesterol. Gjithashtu është e rëndësishme të hahen shumë fruta, perime dhe drithëra të plota të freskëta.
- Humbja e peshës, nëse fëmija ose adoleshenti juaj ka mbipeshë ose obezitet.
Nëse të gjithë anëtarët e familjes i bëjnë këto ndryshime, do të jetë më e lehtë për fëmijën ose adoleshentin tuaj t’u përmbajë atyre. Kjo është gjithashtu një mundësi për të përmirësuar shëndetin tuaj dhe shëndetin e pjesës tjetër të familjes suaj.
Ndonjëherë këto ndryshime në stil jetese nuk mjaftojnë për të ulur kolesterolin e fëmijës ose adoleshentit tuaj. Ofruesi i kujdesit shëndetësor mund të konsiderojë dhënien e barnave për kolesterol nëse ata:
- Janë të paktën 10 vjeç.
- Kanë një nivel kolesteroli LDL (të keq) mbi 190 mg/dL, edhe pas gjashtë muajsh ndryshimesh në dietë dhe ushtrime.
- Kanë një nivel kolesteroli LDL (të keq) mbi 160 mg/dL DHE janë në rrezik të lartë për sëmundje zemre.
- Kanë hiperkolesterolemi familjare (FH). FH është një çrregullim i trashëguar që shkakton nivele shumë të larta kolesteroli në gjak.
Burimi: High Cholesterol in Children and Teens. Faleminderit MedlinePlus, National Library of Medicine.
Informacioni i dhënë këtu nuk duhet përdorur gjatë ndonjë urgjence mjekësore ose për diagnostikimin apo trajtimin e ndonjë gjendjeje mjekësore. Një profesionist i licensuar mjekësor duhet të konsultohet për diagnostikimin dhe trajtimin e çdo dhe të gjitha kushteve mjekësore. Lidhjet me sajte të tjera jepen vetëm për informacion - ato nuk përbëjnë aprovime të atyre sajteve të tjera. Nuk bëhet asnjë garanci e çfarëdo lloji, as e shprehur dhe as e nënkuptuar, sa i përket saktësisë, besueshmërisë, kohës ose korrektësisë së ndonjë përkthimi të bërë nga një shërbim i palës së tretë i informacionit të dhënë këtu në ndonjë gjuhë tjetër.
