Obeziteti

Çfarë është obeziteti?

Obeziteti është një sëmundje që do të thotë të kesh shumë yndyrë në trup. Ai ndryshon nga mbipesha, e cila do të thotë të peshosh shumë. Të dy termat do të thonë se pesha juaj është më e madhe se sa konsiderohet e shëndetshme për gjatësinë tuaj.

Indeksi i Masës Trupore (BMI) mat se sa peshoni në krahasim me gjatësinë tuaj. Një i rritur me BMI 30 ose më shumë konsiderohet se ka obezitet. Obeziteti i rëndë është kur BMI-ja është 40 ose më lart. Obeziteti rrit rrezikun tuaj për shumë sëmundje dhe probleme shëndetësore të tjera, veçanërisht nëse yndyra shtesë mbahet rreth belit.

Çfarë rrit rrezikun tuaj të obezitetit?

Obeziteti ndodh me kalimin e kohës duke marrë më shumë kalori (përmes ushqimit dhe pijeve) sesa harxhohen nga aktiviteti fizik dhe jetesa e përditshme. Trupi juaj i ruan kalorit shtesë si yndyrë. Balanca e duhur midis kalori dhe aktivitetit ndryshon për çdo person.

Ka shumë faktorë të ndryshëm që mund të ndikojnë në peshën tuaj trupore. Disa ilaçe ose gjendje mjekësore mund të ndikojnë në peshën tuaj. Faktorë të tjerë përfshijnë:

• Përbërjen gjenetike
• Zakonet ushqyese
• Gjininë
• Racën ose etninë
• Nivelin e aktivitetit fizik

Si diagnostikohet obeziteti?

Për të zbuluar nëse keni obezitet, ofruesi juaj i kujdesit shëndetësor mund të:

• Pyesë për historinë tuaj shëndetësore, e cila mund të përfshijë rishikimin e historisë së peshës, përpjekjet për humbje peshe dhe sa fizikisht aktivë jeni.
• Kryejë një ekzaminim fizik, i cili mund të përfshijë matjen e gjatësisë, peshës dhe shenjave vitale, si dhe dëgjimin e zemrës dhe mushkërive.
• Porosisë analiza gjaku ose teste të tjera imazherike, të cilat mund të përfshijnë kontrollimin e çdo problemi të njohur shëndetësor, si dhe sëmundjeve dhe kushteve të tjera të lidhura me peshën.
• Llogarisë BMI-në tuaj, për të kontrolluar rrezikun tuaj për disa sëmundje. Sa më i lartë BMI-ja juaj, aq më i lartë rreziku. BMI-ja nuk dallon midis yndyrës, muskujve dhe masës kockore. Mund të mbivlerësojë yndyrën trupore te atletët ose ata me ndërtim muskulor, ose nënvlerësojë yndyrën trupore te personat e moshuar ose të tjerë që kanë humbur muskuj.
• Kontrollojë madhësinë e belit tuaj, pasi një bel i gjerë, me më shumë yndyrë trupore rreth barkut dhe jo rreth ijeve, rrit rrezikun tuaj për probleme shëndetësore të lidhura me peshën.

Çfarë problemesh shëndetësore mund të shkaktojë obeziteti?

Të kesh një trup më të madh mund ta bëjë zemrën tuaj të punojë më shumë, të vendosë presion shtesë në nyje dhe mund të rrisë rrezikun tuaj për shumë kushte shëndetësore, përfshirë:

• Diabetin tip 2.
• Sëmundjet e zemrës.
• Presionin e lartë të gjakut.
• Goditjen në tru.
• Sindromën metabolike.
• Osteoartritin.
• Apnenë gjatë gjumit.
• Probleme gjatë shtatzënisë.
• Probleme fertilitetit.
• Disa lloje kanceri.

Nëse keni obezitet, duke humbur edhe 5-10% të peshës suaj mund të vononi ose parandaloni disa nga këto sëmundje. Për shembull, kjo do të thotë të humbni 10-20 kilogramë nëse peshoni 90 kilogramë.

Cilat janë trajtimet për obezitetin?

Planet e trajtimit për obezitetin mund të varen nga pesha juaj e përgjithshme, kushtet e tjera shëndetësore dhe gatishmëria juaj për të marrë pjesë në një plan për humbje peshe.

Ofruesit juaj mund t’ju thotë se çfarë peshe është e shëndetshme për ju, t’ju ndihmojë të vendosni objektiva dhe t’ju japë këshilla se si të humbni peshë. Ata mund t’ju referojnë te ofrues të tjerë që specializohen në ushqyerje ose humbje peshe për t’ju ndihmuar të vendosni objektiva realiste dhe për t’ju ofruar mbështetje.

Trajtimet e mundshme mund të përfshijnë:

• Ndryshime në dietë dhe objektiva ushtrimesh për t’ju ndihmuar të mësoni si të përvetësoni ushqyerjen e shëndetshme, ushtrimet dhe ndryshimet në stil jetese për të humbur peshë në mënyrë të sigurt dhe për ta mbajtur atë afatgjatë.
• Këshillim ose grupe mbështetjeje mund t’ju japin inkurajim dhe t’ju ndihmojnë të kuptoni çfarë qëndron pas ndryshimeve në peshë.
• Ilaçe për humbje peshe për të trajtuar obezitetin.
• Procedura ose kirurgji për humbje peshe nëse keni obezitet të rëndë ose probleme të rënda shëndetësore të lidhura me obezitetin dhe nuk keni mundur të humbni mjaftueshëm peshë.

Një stil jetese i shëndetshëm që përfshin modele ushqyerjeje të shëndetshme dhe aktivitet fizik të rregullt mund t’ju ndihmojë të humbni peshë dhe të ulni shanset e zhvillimit të komplikacioneve të lidhura me obezitetin.

NIH: Instituti Kombëtar i Diabetit dhe Sëmundjeve Tretëse dhe të Veshkave

Burimi: Obesity. Faleminderit MedlinePlus, National Library of Medicine.