Pickimet e Mushkonjave

Mushkonjat janë insekte që jetojnë në të gjithë botën. Ka mijëra lloje të ndryshëm mushkonjash; rreth 200 prej tyre jetojnë në Shtetet e Bashkuara.

Mushkonjat femra kafshojnë kafshët dhe njerëzit dhe pinë një sasi shumë të vogël gjaku të tyre. Ato kanë nevojë për proteinë dhe hekur nga gjaku për të prodhuar vezë. Pas pirjes së gjakut, ato gjejnë ujë të qëndrueshëm dhe vendosin vezët e tyre në të. Vezët çelen në larvë, pastaj në pupe, dhe më pas bëhen mushkonja të rritura. Meshkujt jetojnë rreth një javë deri në dhjetë ditë, dhe femrat mund të jetojnë deri në disa javë. Disa mushkonja femra mund të kalojnë dimrin në gjumë dhe mund të jetojnë për muaj.

Çfarë problemesh shëndetësore mund të shkaktojnë pickimet e mushkonjave?

Shumica e pickimeve të mushkonjave janë të pafyera, por ka raste kur ato mund të jenë të rrezikshme. Mënyrat se si pickimet e mushkonjave mund të ndikojnë tek njerëzit përfshijnë:

• Shkaktimin e gungëzave të kruara, si përgjigje imune ndaj pështymës së mushkonjës. Ky është reaksioni më i zakonshëm. Gungëzat zakonisht zhduken pas një dite ose dy.
• Shkaktimin e reaksioneve alergjike, përfshirë flluskëza, urtikarie të mëdha dhe në raste të rralla, anafilaksi. Anafilaksia është një reaksion i rëndë alergjik që prek gjithë trupin. Ajo është një emergjencë mjekësore.
• Përçimin e sëmundjeve te njerëzit. Disa nga këto sëmundje mund të jenë të rënda. Shumë prej tyre nuk kanë asnjë trajtim, dhe vetëm disa kanë vaksinë për t’i parandaluar. Këto sëmundje janë më shumë problem në Afrikë dhe zona të tjera tropikale të botës, por më shumë prej tyre po përhapen në Shtetet e Bashkuara. Një faktor është ndryshimi i klimës, i cili i bën kushtet në disa zona të Shteteve të Bashkuara më të përshtatshme për disa lloje mushkonjash. Arsye të tjera përfshijnë tregtinë dhe udhëtimet e rritura në zona tropikale dhe subtropikale.

Cilat sëmundje mund t’i përhapin mushkonjat?

Sëmundjet e zakonshme të përhapura nga mushkonjat përfshijnë:

• Chikungunya, një infeksion viral që shkakton simptoma si ethe dhe dhimbje të rënda artikulacionesh. Simptomat zakonisht zgjasin rreth një javë, por për disa, dhimbja e artikulacioneve mund të zgjasë për muaj. Shumica e rasteve të chikungunya në Shtetet e Bashkuara janë te njerëz që kanë udhëtuar në vende të tjera. Ka pasur disa raste ku ajo është përhapur në Shtetet e Bashkuara.
• Dengue, një infeksion viral që shkakton ethe të larta, dhimbje koke, dhimbje artikulacionesh dhe muskujsh, të vjella dhe një ekzantem. Shumica e njerëzve shërohen brenda disa javësh. Në disa raste, mund të bëhet shumë e rëndë, madje kërcënuese për jetën. Dengue është e rrallë në Shtetet e Bashkuara.
• Malaria, një sëmundje parazitare që shkakton simptoma të rënda si ethe të larta, dridhje të forta dhe sëmundje të ngjashme me gripin. Ajo mund të jetë kërcënuese për jetën, por ka barna për ta trajtuar. Malaria është një problem i madh shëndetësor në shumë zona tropikale dhe subtropikale të botës. Pothuajse të gjitha rastet e malaries në Shtetet e Bashkuara janë te njerëz që kanë udhëtuar në vende të tjera.
• Virusi West Nile (WNV), një infeksion viral që shpesh nuk ka simptoma. Tek ata që kanë simptoma, ato janë zakonisht të lehta dhe përfshijnë ethe, dhimbje koke dhe nauze. Në raste të rralla, virusi mund të hyjë në tru dhe mund të jetë kërcënues për jetën. WNV është përhapur në të gjithë Shtetet e Bashkuara kontinentale.
• Virusi Zika, një infeksion viral që shpesh nuk shkakton simptoma. Një në pesë persona të infektuar marrin simptoma, të cilat zakonisht janë të lehta. Ato përfshijnë ethe, ekzantem, dhimbje artikulacionesh dhe sy rozë. Përveç përhapjes nga mushkonjat, Zika mund të përhapet nga nëna te foshnja gjatë shtatzënisë dhe të shkaktojë defekte të rënda të lindjes. Ajo gjithashtu mund të përhapet nga një partner te tjetri gjatë marrëdhënieve seksuale. Ka pasur disa shpërthime të Zika-s në jug të Shteteve të Bashkuara.

A mund të parandalohen pickimet e mushkonjave?

• Përdorni një mjet kundër insekteve kur dilni jashtë. Zgjidhni një mjet kundër insektesh të regjistruar nga Agjencia e Mbrojtjes së Mjedisit (EPA). Ato janë vlerësuar për t’u siguruar se janë të sigurta dhe efektive. Sigurohuni që mjeti kundër insekteve të ketë një nga këto përbërës: DEET, pikardin, IR3535, vaj limoni eukalipti ose para-menthan-diol. Është e rëndësishme të ndiqni udhëzimet në etiketë.
• Mbulohuni. Vini mëngë të gjata, pantallona të gjata dhe çorape kur jeni jashtë. Mushkonjat mund të kafshojnë përmes pëlhurës së hollë, prandaj spërkatni rrobat e holla me një mjet kundër insekteve të regjistruar nga EPA si permetrina. Mos e vendosni permethrinën direkt në lëkurë.
• Mbrojeni shtëpinë nga mushkonjat. Instaloni ose riparoni rrjetat në dritare dhe dyer për të ndaluar mushkonjat. Përdorni kondicionerin nëse e keni.
• Hiqni vendet e shumimit të mushkonjave. Zbrazni rregullisht ujin e qëndrueshëm nga shtëpia dhe oborri juaj. Uji mund të jetë në vazo lulesh, kanale, kovë, mbulesë pishinë, enë uji për kafshët shtëpiake, goma të hedhura ose vende me ujë për zogjtë.
• Nëse planifikoni të udhëtoni, merrni informacion për zonat ku do të shkoni. Mësoni nëse ka rrezik nga sëmundjet e mushkonjave dhe nëse po, nëse ka vaksinë ose ilaç për t’i parandaluar ato. Konsultohuni me një profesionist shëndetësor të njohur me mjekësinë e udhëtimit, në mënyrë ideale 4 deri 6 javë përpara udhëtimit tuaj.

Burimi: Mosquito Bites. Faleminderit MedlinePlus, National Library of Medicine.