Përdorimi i Sigurt i Opoideve

Çfarë janë opiodet?

Opiodet, ndonjëherë të quajtur narkotikë, janë një lloj droge. Ata përfshijnë qetësues të fortë me recetë për lehtësimin e dhimbjes si oksikodoni, hidrokodoni, fentanili dhe tramadoli. Droga e paligjshme heroina gjithashtu është një opioid.

Një ofrues i kujdesit shëndetësor mund t’ju japë një opioid me recetë për të ulur dhimbjen pas një lëndimi të madh ose operacioni. Mund t’i merrni ato nëse keni dhimbje të rëndë nga kushte shëndetësore si kanceri. Disa ofrues i përshkruajnë ato për dhimbje kronike.

Opiodet me recetë të përdorura për lehtësimin e dhimbjes janë përgjithësisht të sigurta kur merren për një kohë të shkurtër dhe sipas përshkrimit të ofruesit tuaj. Megjithatë, personat që marrin opiode janë në rrezik për çrregullim të përdorimit të opioideve (OUD) dhe mbidozë. Këto rreziqe rriten kur opiodet keqpërdoren. Keqpërdorimi mund të përfshijë marrjen e më shumë se doza e përshkruar ose marrjen e saj më shpesh, përdorimin për t’u ndier mirë, ose marrjen e opioideve të dikujt tjetër.

Si ta di nëse kam nevojë të marr ilaçe opioide?

Së pari, duhet të flisni me ofruesin tuaj nëse keni nevojë të merrni opiode. Ju duhet të diskutoni:

• Nëse ka ilaçe të tjera ose terapira që mund të trajtojnë dhimbjen tuaj
• Rreziqet dhe përfitimet e marrjes së opioideve
• Historinë tuaj mjekësore dhe nëse ju ose dikush në familjen tuaj ka histori keqpërdorimi substance, varësie nga droga, ose çrregullim përdorimi alkooli (AUD)
• Çdo ilaç dhe shtojcë tjetër që po merrni
• Sa alkool konsumoni
• Nëse jeni shtatzënë ose planifikoni të bëheni shtatzënë

Çfarë duhet të di nëse do të marr ilaçe opioide?

Nëse ju dhe ofruesit juaj vendosni se keni nevojë të merrni opiode, sigurohuni se kuptoni:

• Si ta merrni ilaçin – sa shumë dhe sa shpesh.
• Sa kohë do t’ju duhet ta merrni ilaçin.
• Cilët janë efektet e mundshme anësore.
• Si duhet t’i ndaloni ilaçet kur nuk keni më nevojë për to. Nëse keni qenë duke marrë opiode për një kohë, mund të jetë e rrezikshme t’i ndaloni menjëherë. Mund t’ju duhet t’i lini ilaçet ngadalë.
• Cilat janë shenjat e paralajmërimit të varësisë, në mënyrë që t’i vëzhgoni. Ato përfshijnë:
• Marrjen rregullisht të më shumë ilaçi sesa duhet
• Marrjen e opioideve të dikujt tjetër
• Marrjen e ilaçit për t’u ndier mirë
• Ndryshime humori, depresion dhe/ose ankth
• Nevojë për gjumë shumë ose pak
• Vështirësi në marrjen e vendimeve
• Ndjesinë e të qenit i dehur ose i qetësuar

Nëse keni rrezik të lartë për mbidozë, do të doni të merrni naloksonën nga farmacia dhe ta mbani me vete kudo që shkoni. Naloksona është një ilaç që mund të kundërveprojë efektet e një mbidoze opioide.

Si mund t’i marr ilaçet e mia opioide në mënyrë të sigurt?

Gjithmonë duhet të jeni të kujdesshëm kur merrni çdo ilaç, por duhet të tregoni kujdes të veçantë kur merrni opiode:

• Merrni ilaçin tuaj saktësisht sipas përshkrimit – mos merrni doza shtesë.
• Kontrolloni udhëzimet çdo herë që merrni një dozë.
• Mos i thyeni, përtypni, copëtoni ose shkrini pilet opioide.
• Opiodet mund të shkaktojnë përgjumje. Mos drejtoni makinë ose përdorni asnjë makineri që mund t’ju lëndojë, veçanërisht kur filloni ilaçin.
• Kontaktoni ofruesin tuaj nëse keni efekte anësore.
• Nëse mundeni, përdorni të njëjtën farmaci për të gjitha ilaçet tuaja. Sistemi kompjuterik i farmacisë do t’i paralajmërojë farmacistit nëse merrni dy ose më shumë ilaçe që mund të shkaktojnë një ndërveprim të rrezikshëm.

Si mund t’i ruaj dhe asgjësoj ilaçet opioide në mënyrë të sigurt?

Është e rëndësishme të ruhen dhe asgjësohen ilaçet opioide në mënyrë të duhur:

• Ruani opiodet dhe ilaçet e tjerë në një vend të sigurt. Nëse keni fëmijë në shtëpi, është një ide e mirë t’i ruani ilaçet tuaj në një kuti të mbyllur. Edhe një dozë e rastësishme e një ilaçi për dhimbje opioide të destinuar për një të rritur mund të shkaktojë një mbidozë fatale tek një fëmijë. Gjithashtu, dikush që banon me ju ose viziton shtëpinë tuaj mund të kërkojë dhe vjedhë ilaçet tuaja opioide për t’i marrë ose shitur.
• Nëse udhëtoni, mbani me vete shishen aktuale të opioideve për siguri. Kjo do t’ju ndihmojë të përgjigjeni në çdo pyetje rreth ilaçit tuaj.
• Asgjësoni ilaçin tuaj të papërdorur në mënyrë të duhur. Nëse keni ilaçe opioide të papërdorura në fund të trajtimit tuaj, mund t’i hiqni duke:
• Gjetur një program vendor të kthimit të drogës
• Gjetur një program postimi farmacie
• Në disa raste, duke i shkarkuar në tualet – kontrolloni faqen e internetit të Administratës së Ushqimit dhe Barnave (FDA) për të parë se cilat mund t’i shkarkoni
• Mos shisni ose ndani kurrë ilaçet tuaja. Receta juaj është për ju. Ofruesit e kujdesit shëndetësor marrin parasysh shumë faktorë gjatë përshkrimit të opioideve. Ajo çka është e sigurt për ju mund të çojë në një mbidozë për dikë tjetër.
• Nëse dikush vjedh ilaçet tuaja opioide ose recetën, raportojeni vjedhjen në polici.

Burimi: Safe Opioid Use. Faleminderit MedlinePlus, National Library of Medicine.