Gripi i Shpendëve

Çfarë është gripi i shpendëve?

Shpendët, ashtu si njerëzit, mund të infektohen me grip. Një emër tjetër për gripin e shpendëve është influenca e shpendëve. Virusët që shkaktojnë gripin e shpendëve zakonisht infektojnë vetëm shpendët, duke përfshirë pulat, shpendët e tjerë të fermës dhe shpendët e egër si rosat. Por ndonjëherë viruset mund të infektojnë edhe kafshë të tjera dhe, në raste të rralla, njerëz.

Disa lloje të këtyre viruseve kanë shkaktuar shumicën e infeksioneve tek njerëzit. Ato janë virusët H5N1, H7N9 dhe H5N6. Këto infeksione tek njerëzit kanë ndodhur kryesisht në Azi, Afrikë, Europë, Paqësor dhe Lindjen e Afërt. Edhe pse shumë e rrallë, ka pasur disa infeksione tek njerëzit edhe në Shtetet e Bashkuara.

Si merret gripi i shpendëve?

Mënyrat më të zakonshme se si mund të merrni gripin e shpendëve janë:

• Duke prekur sytë, hundën ose gojën pas prekjes së shpendëve të gjallë ose të ngordhur të infektuar
• Duke prekur sipërfaqe ose duke mbajtur sende të ndotura nga virusët e gripit të shpendëve dhe pastaj duke prekur sytë, hundën ose gojën
• Duke thithur pikat e spërkatura ose pluhurat të ndotura me virus

Gjithashtu është e mundur (por shumë e rrallë) të merret gripi i shpendëve nga:

• Një lloj tjetër kafshe që ka gripin e shpendëve. Gripi i shpendëve mund të infektojë shumë kafshë të tjera, duke përfshirë disa qen, maca, disa kafshë të egra dhe kopshtore, si dhe bagëti të tilla si gjedhi. Këto kafshë mund të përhapin gripin tek njerëzit.
• Një person tjetër.
• Ngrënia e shpendëve, vezëve dhe mishit të gjedhit të papërpunuara dhe të paporositura si duhet.
• Pirja e qumështit të papastër.

Kush ka më shumë gjasa të marrë gripin e shpendëve?

Disa njerëz mund të kenë më shumë gjasa të marrin gripin e shpendëve, përfshirë:

• Punëtorët e shpendëve
• Trajtuesit e kafshëve
• Biologët e jetës së egër
• Punëtorët e kontrollit të sëmundjeve
• Punëtorët e laboratorëve kërkimorë
• Veterinerët
• Njerëzit që udhëtojnë në vende ku gripi i shpendëve është i pranishëm

Cilat janë simptomat e gripit të shpendëve tek njerëzit?

Ndonjëherë gripi i shpendëve nuk shkakton asnjë simptomë. Por nëse ndjeheni të sëmurë, simptomat tuaja mund të variojnë nga të lehta në të rënda. Shpesh, simptomat janë të ngjashme me gripin (stinor), si:

• Ethe (por jo çdo njeri ka ethe)
• Kollë
• Dhimbje fyti
• Hundë e rrjedhshme ose e zënë
• Dhimbje muskujsh ose trupi
• Lodhje
• Dhimbje koke
• Skuqje e syve (konjunktivit)
• Vështirësi në frymëmarrje
• Diarre

Njerëzit me sëmundje të rëndë nga gripi i shpendëve mund të kenë pneumoni dhe mund të kenë nevojë të shtrehen në spital.

Si diagnostikohet gripi i shpendëve?

Testimet laboratorike përdoren për të diagnostikuar gripin e shpendëve. Zakonisht kryhet me një frotim nga hunda ose fyti. Ky testim është më i saktë kur frotimi merret gjatë ditëve të para të sëmundjes.

Për njerëzit që janë shumë të sëmurë, ofruesit e kujdesit shëndetësor mund të kryejnë testim të një mostre tjetër, si lëngu i marrë gjatë një lavazhi bronkoalveolar ose një procedure tjetër.

Cilat janë trajtimet për gripin e shpendëve?

Gripi i shpendëve trajtohet me medikamente antivirale. Është e rëndësishme t’i merrni ato sa më shpejt të jetë e mundur. Mjekimet mund ta bëjnë sëmundjen tuaj më pak të rëndë.

Ju gjithashtu mund të merrni medikamente antivirale nëse jeni ekspozuar ndaj një personi ose kafshe që ka virusin. Kjo mund t’ju ndihmojë të mos sëmureni.

A mund të parandalohet gripi i shpendëve?

Aktualisht nuk ka vaksinë të disponueshme për publikun. Qeveria ka zhvilluar një virus të ngjashëm me disa viruse H5N1. Virusi mund të përdoret për të prodhuar një vaksinë për njerëzit, nëse nevojitet.

Është e rëndësishme të merren masa paraprake për të parandaluar gripin e shpendëve:

• Nëse keni një punë ose aktivitet që ju vë në kontakt me shpendët ose kafshë të tjera, sigurohuni të përdorni pajisje mbrojtëse të përshtatshme.
• Përndryshe përpiquni të shmangni kontaktin e drejtpërdrejtë me shpendët e egër dhe kafshë të tjera.
• Lani duart me sapun dhe ujë pas prekjes së shpendëve ose kafshëve të tjera.
• Përderisa është e mundur të merret gripi i shpendëve përmes disa ushqimeve, sigurohuni të përpunoni dhe gatuani ushqimin tuaj në mënyrë të sigurt dhe shmangni qumështin e papastër.

Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve