HDL: Kolesteroli “i Mirë”

Çfarë është kolesteroli?

Kolesteroli është një substancë si dyllë, e ngjashme me yndyrën, që gjendet në të gjitha qelizat e trupit tuaj. Mëlçia juaj prodhon kolesterol dhe ai ndodhet gjithashtu në disa ushqime, si mishi dhe produktet e qumështit. Trupi juaj ka nevojë për pak kolesterol për të funksionuar si duhet. Por nëse ka shumë kolesterol në gjak, rritet risku juaj i sëmundjes së arterieve koronare.

Çfarë janë HDL dhe LDL?

HDL dhe LDL janë dy lloje lipoproteinash. Ato janë një kombinim i yndyrës (lipidit) dhe proteinës. Lipidët kanë nevojë të jenë të bashkangjitur me proteinat në mënyrë që të lëvizin nëpër gjak. HDL dhe LDL kanë qëllime të ndryshme:

• HDL qëndron për lipoproteinat me dendësi të lartë. Ndonjëherë quhet kolesterol “i mirë” sepse transporton kolesterolin nga pjesë të tjera të trupit tuaj përsëri në mëlçi. Mëlçia juaj pastaj e heq kolesterolin nga trupi juaj.
• LDL qëndron për lipoproteinat me dendësi të ulët. Ndonjëherë quhet kolesterol “i keq” sepse një nivel i lartë LDL çon në grumbullimin e kolesterolit në arteriet tuaja.

Si ta di nivelin tim të HDL?

Një analizë gjaku mund të masë nivelet tuaja të kolesterolit, përfshirë HDL. Se kur dhe sa shpesh duhet ta bëni këtë analizë varet nga mosha, faktorët e riskut dhe historia familjare. Rekomandimet e përgjithshme janë:

Për persona nën moshën 19 vjeç::

• Analiza e parë duhet të bëhet midis 9 dhe 11 vjeç
• Fëmijët duhet ta bëjnë analizën përsëri çdo 5 vjet
• Disa fëmijë mund ta fillojnë këtë analizë që në moshën 2 vjeç nëse ka histori familjare të kolesterolit të lartë, sulmi në zemër ose goditje në tru

Për persona 20 vjeç e sipër::

• Të rinjtë duhet ta bëjnë analizën çdo 5 vjet
• Burrat nga 45 në 65 vjeç dhe gratë nga 55 në 65 vjeç duhet ta bëjnë çdo 1 deri 2 vjet

Çfarë duhet të jetë niveli im i HDL?

Me kolesterolin HDL, numrat më të lartë janë më të mirë, sepse një nivel i lartë HDL mund të ulë riskun tuaj për sëmundje të arterieve koronare dhe goditje në tru. Se sa i lartë duhet të jetë HDL varet nga mosha dhe gjinia juaj:

Si ta ngre nivelin tim të HDL?

Nëse niveli juaj i HDL është shumë i ulët, ndryshimet në stil jetese mund të ndihmojnë. Këto ndryshime gjithashtu mund të ndihmojnë në parandalimin e sëmundjeve të tjera dhe t’ju bëjnë të ndiheni përgjithësisht më mirë:

• Hani një dietë të shëndetshme. Për të ngritur nivelin e HDL, duhet të hani yndyrna të mira në vend të yndyrnave të këqija. Kjo do të thotë kufizim i yndyrnave të ngopura, të cilat përfshijnë qumështin dhe djathin me yndyrë të plotë, mish me shumë yndyrë si sallami dhe bacon, dhe ushqime të bëra me gjalpë, vaj dhe vaj të përqendruar. Gjithashtu duhet shmangur yndyrnat trans, të cilat mund të jenë në disa margarina, ushqime të skuqura dhe ushqime të përpunuara si prodhime furre. Në vend të tyre, hani yndyrna të pasaturuara, të cilat gjenden në avokado, vajra bimore si vaji i ullirit dhe arrat. Kufizoni karbohidratet, veçanërisht sheqerin. Përpiquni gjithashtu të hani më shumë ushqime natyralisht të pasura me fibra, si tërshëra dhe fasule.
• Mbani një peshë të shëndetshme. Mund ta rrisni nivelin e HDL duke humbur peshë, veçanërisht nëse keni shumë yndyrë rreth belit.
• Ushtrime. Kryerja e ushtrimeve të rregullta mund ta ngrejë nivelin tuaj të HDL, si dhe të ulë nivelin e LDL. Duhet të përpiqeni të bëni 30 minuta ushtrime aerobike nga të moderuarat deri në të forta në shumicën, nëse jo në të gjitha, ditët.
• Shmangni cigaret. Pirja e duhanit dhe ekspozimi ndaj duhanit pasiv mund ta ulë nivelin tuaj të HDL. Nëse jeni duhanpirës, pyesni ofruesin tuaj të kujdesit shëndetësor për ndihmë në gjetjen e mënyrës më të mirë për ju për t’u larguar nga duhani. Gjithashtu duhet të përpiqeni të shmangni duhanin pasiv.
• Kufizoni alkoolin. Alkoli në sasi të moderuar mund ta ulë nivelin tuaj të HDL, megjithëse nevojiten më shumë studime për ta konfirmuar këtë. Ajo çka dimë është se shumë alkool mund t’ju bëjë të shtoni peshë, dhe kjo ul nivelin tuaj të HDL.

Disa ilaçe për kolesterolin, përfshirë disa statina, mund ta ngrenë nivelin tuaj të HDL, përveç uljes së nivelit të LDL. Ofruesit e kujdesit shëndetësor zakonisht nuk përshkruajnë ilaçe vetëm për të ngritur HDL. Por nëse keni një nivel të ulët HDL dhe nivel të lartë LDL, mund t’ju duhet ilaç.

Çfarë tjetër mund të ndikojë në nivelin tim të HDL?

Marrja e disa ilaçeve mund t’i ulë nivelet e HDL te disa njerëz. Ato përfshijnë:

• Bllokuesit beta, një lloj ilaçi për presionin e gjakut
• Steroide anabolike, përfshirë testosteronin, një hormon mashkullor
• Progestinët, të cilët janë hormone femërore që ndodhen në disa pilula kontracepsioni dhe terapi zëvendësimi hormone
• Benzodiazepinët, qetësues që përdoren shpesh për ankth dhe pagjumësi

Nëse po merrni njërin prej këtyre dhe keni një nivel shumë të ulët HDL, pyesni ofruesin tuaj nëse duhet t’i vazhdoni ato.

Diabeti gjithashtu mund ta ulë nivelin tuaj të HDL, kështu që kjo ju jep një arsye tjetër për të menaxhuar diabetin.

Burimi: HDL: The “Good” Cholesterol. Faleminderit MedlinePlus, National Library of Medicine.