Pothuajse çdo ditë, zbulimet e reja nga hulumtimet mjekësore publikohen në revista shkencore. Këto artikuj revistash shpesh bëhen burime për lajme. Ato mund të jenë mjete të rëndësishme në ndihmë për menaxhimin e shëndetit tuaj. Por nuk është gjithmonë e lehtë t’i kuptosh dhe të dish se çfarë do të thotë për jetën tuaj. Për shembull:
- Ajo çka dëgjoni për një studim mund të mos shpjegojë se si përshtatet në panoramën më të gjerë.
- Ndonjëherë rezultatet e një studimi duken se bien ndesh me rezultatet e një studimi tjetër. Kjo mund të jetë sepse studimet mund të kenë dizenjime të ndryshme dhe kanë bërë pyetje të ndryshme. Lajmet nuk i shpjegojnë gjithmonë këto.
- Ndonjëherë studimet janë shumë të vogla, dhe hulumtuesit kanë nevojë të bëjnë më shumë studime për të konfirmuar rezultatet. Por lajmet për këto studime të vogla mund të mos i theksojnë këto.
Prandaj është e rëndësishme të mendoni me kujdes kur lexoni ose dëgjoni raporte të gjetjeve të reja mjekësore. Këtu janë disa pyetje që mund t’ju ndihmojnë të vlerësoni atë informacion:
- A ishte studimi në kafshë apo njerëz? Marrja e disa rezultateve te kafshët mund të mos thotë se do t’i merrni po ato rezultate te njerëzit.
- A ishin njerëzit në studim të ngjashëm me ju në mënyra që mund të kenë rëndësi, si mosha, raca ose gjinia?
- Sa i madh ishte studimi? Studimet më të mëdha mund të marrin rezultate më të besueshme se studimet më të vogla.
- Sa gjatë zgjati studimi? Për shembull, studimet që testojnë barnat duhet të jenë mjaft të gjata për të treguar përfitimet ose rreziqet afatgjata.
- Çfarë lloj studimi ishte? Provat klinike, veçanërisht provat e kontrolluara rastësore, japin informacionin më të qartë nëse një trajtim është efektiv dhe i sigurt te njerëzit. Në provat e kontrolluara rastësore, njerëzit në studim ndahen rastësisht në grupe të ndara që marrin trajtime të ndryshme. Kjo ndihmon për të parandaluar anëshmërinë në rezultate.
- Ku u krye hulumtimi?
- Nëse po testohej një trajtim i ri, cilat ishin efektet anësore? Sa të zakonshme ishin ato?
- Si krahasohen rezultatet e studimit me studimet e mëparshme? Nëse studimi i ri kishte rezultate të ndryshme, atëherë do të duheshin më shumë studime për t’i konfirmuar këto rezultate.
- Kush e pagoi hulumtimin? Ndonjëherë njerëzit që paguajnë për hulumtimin mund të përfitojnë financiarisht nëse studimi merr disa rezultate të caktuara.
- Kush po raporton rezultatet? A kanë ata ndonjë anëshmëri të caktuar?
Mund të jetë e dobishme të jeni të informuar për zbulimet e reja mjekësore. Por është mirë të keni pak skepticizëm. Mbajini këto pyetje në mendje herën tjetër kur të dëgjoni për një zbulim të madh mjekësor.
Burimi: Understanding Medical Research. Faleminderit MedlinePlus, National Library of Medicine.
Informacioni i dhënë këtu nuk duhet përdorur gjatë ndonjë urgjence mjekësore ose për diagnostikimin apo trajtimin e ndonjë gjendjeje mjekësore. Një profesionist i licensuar mjekësor duhet të konsultohet për diagnostikimin dhe trajtimin e çdo dhe të gjitha kushteve mjekësore. Lidhjet me sajte të tjera jepen vetëm për informacion - ato nuk përbëjnë aprovime të atyre sajteve të tjera. Nuk bëhet asnjë garanci e çfarëdo lloji, as e shprehur dhe as e nënkuptuar, sa i përket saktësisë, besueshmërisë, kohës ose korrektësisë së ndonjë përkthimi të bërë nga një shërbim i palës së tretë i informacionit të dhënë këtu në ndonjë gjuhë tjetër.
