Vlerësimi i Informacionit Shëndetësor

Pse duhet të vlerësoj informacionet shëndetësore?

Informacionet shëndetësore janë të lehtë për t’u gjetur. Por gjetja e informacioneve shëndetësore të besueshme kërkon pak përpjekje. Disa nga informacionet shëndetësore që merrni nga gazetat, revistat, librat, TV-ja, Interneti dhe mediat sociale janë të përditësuara dhe të besueshme. Por disa jo. Prandaj është e rëndësishme të vlerësoni vetë informacionet shëndetësore.

Por si mund t’i dalloni ato të mirët nga të ligjtë? Ka dy hapa kryesorë:

• Bëni pyetje përpara se të besoni atë që lexoni ose dëgjoni.
• Diskutoni informacionin e gjetur me ofruesin tuaj të kujdesit shëndetësor përpara se të mbështeteni në të. Mund të keni gjetur informacion të mirë, por ofruesit mund t’ju thotë nëse është i mirë për ju.

Si mund të vlerësoj informacionet shëndetësore në Internet?

Bërja e disa pyetjeve do t’ju ndihmojë të vendosni nëse mund t’i besoni një faqeje web. Zakonisht mund të gjeni shumicën e përgjigjeve në faqen “Rreth Nesh”. Nëse nuk mund të gjeni informacion për atë që drejton faqen, faqja mund të mos jetë e besueshme dhe informacionet e saj shëndetësore mund të jenë të pasakta. Disa pyetje për t’u bërë janë:

• Kush e drejton faqen? A mund t’u besoni për të ofruar informacion të balancuar dhe të saktë? Faqet e besueshme ofrojnë një mënyrë për t’u kontaktuar pronarët me pyetje ose reagime.

  Përgjithësisht, do të gjeni informacione të mira shëndetësore në faqet e drejtuara nga:

  • Agjencitë qeveritare federale.
  • Shkollat mjekësore.
  • Organizata të mëdha profesionale ose jofitimprurëse. Për shembull, Kolegji Amerikan i Kardiologjisë (një organizatë profesionale) dhe Shoqata Amerikane e Zemrës (jofitimprurëse) janë burime të besueshme informacioni për shëndetin e zemrës.
• Cili është qëllimi i faqes? Është për të:
  • Informuar publikun?
  • Shitur produkte ose shërbime?
  • Promovuar opinionet e një personi ose grupi?

  Një faqe web e besueshme ka një qëllim: T’ju japë informacion të mirë.

• Kush e paguan faqen?
  • Nëse faqja financohet nga reklama, ato duhet të jenë të shënuara qartë si reklama. Kini kujdes nga reklamat e projektuara për t’u dukur si informacion neutral shëndetësor.
  • Nëse një biznes paguan për faqen, informacioni shëndetësor mund të favorizojë atë biznes dhe produktet e tij.
• A është informacioni shëndetësor me cilësi të lartë? Informacioni i mirë shëndetësor nuk promovon një trajtim mbi tjetrin. Ai ju jep fakte të balancuara bazuar në kërkime. Prandaj, kini kujdes nga shkrimet dramatike, premtimet e kurimit dhe pretendimet që duken shumë të mira për të qenë të vërteta. Ato mund të jenë shenja të një mashtrim shëndetësor. Për të vlerësuar cilësinë e informacionit të faqes, pyetni:
  • Si zgjidhet dhe rishikohet informacioni për t’u siguruar se është i saktë?

    Kontrolloni faqen “Rreth Nesh” për të parë nëse faqja ka:

    • Bord editorial me ekspertë shëndetësorë
    • Një proces rishikimi të përmbajtjes
    • Një politikë përzgjedhjeje për përmbajtjen
    • Informacion mbi kualifikimet e shkrimtarëve, të cilat mund të jenë të listuara në fund të artikujve
  • Nga vjen informacioni? Faqet e përmbajtjes duhet të kenë lidhje ose referenca në burimet e informacionit.
  • A është informacioni i përditësuar? Faqet e përmbajtjes duhet të përfshijnë datat kur informacioni është shkruar, rishikuar ose përditësuar.
• Si e përdor faqja informacionin tuaj personal? Kërkoni një seksion të politikës së privatësisë për të parë se si do të përdoret informacioni juaj personal. Mos ndani informacione për veten tuaj përveç nëse jeni të rehatshëm me çdo risk të përfshirë.

Kur gjeni një faqe web që duket e besueshme, mos ndaluni aty. Shikoni nëse faqe të tjera të besueshme kanë informacione të ngjashme shëndetësore.

Si mund të vlerësoj informacionet shëndetësore në mediat sociale?

Një postim në media sociale mund të vijë nga dikush që njihni, por kjo nuk garanton se është informacion i mirë. Shumë nga pyetjet që përdorni për të vlerësuar një faqe web gjithashtu funksionojnë edhe për mediat sociale. Pyetni nga vjen informacioni, pse ekziston dhe nëse dikush e financon.

Nëse nuk jeni të sigurt nëse informacioni që shihni në mediat sociale është i besueshëm, mos e ndani atë me të tjerët.

Si mund të vlerësoj historitë shëndetësore në lajme?

Disa histori lajmesh për kërkimin mjekësor mund të mos përfshijnë të gjitha faktet që ju duhet t’i dini. Bëni këto pyetje:

• A thotë historia nëse kërkimi përfshinte njerëz apo kafshë?
• Nëse ishin njerëz, sa njerëz ishin në studim dhe kush ishin ata?
• Sa kohë zgjati studimi?
• Çfarë lloj studimi ishte?
• Kush e pagoi kërkimin?

Nëse mësoni disa këshilla për kuptimin e kërkimit mjekësor, do të jeni në gjendje të vendosni nëse një histori lajmesh mund të zbatohet për shëndetin tuaj. Atëherë mund ta diskutoni informacionin me ofruesin tuaj.

Si mund të vlerësoj informacionet shëndetësore në libra?

Për të vlerësuar informacionet shëndetësore në libra, pyetni:

• Sa i vjetër është libri?
• A është autori ekspert në temë?
• A ofron libri pikëpamje të ndryshme apo vetëm ato të autorit?
• A është rishikuar libri nga ekspertë të tjerë?
• A liston libri burimet e përmbajtjes?

Pas vlerësimit të informacioneve shëndetësore, bisedoni me ofruesin tuaj përpara se ta përdorni për të marrë vendime që mund të ndikojnë në shëndetin tuaj.

NIH: Biblioteka Kombëtare e Mjekësisë

Burimi: Evaluating Health Information. Faleminderit MedlinePlus, National Library of Medicine.