Kanceri i Kokës dhe Qafës

Çfarë është kanceri i kokës dhe qafës?

Kanceri i kokës dhe qafës është emri i kancereve që zhvillohen në gojë, hundë dhe sinuse, gjënden e pështymës, dhe fyt dhe kutinë zanore (larinks). Shumica e kancereve të kokës dhe qafës janë kancere qelizash skuamoze. Ato fillojnë në indet e lagështa që veshojnë kokën dhe qafën. Qelizat kanceroze mund të përhapen në inde më të thella ndërsa kanceri rritet.

Ekzistojnë kancere të tjerë që zhvillohen në kokë dhe qafë, si kanceri i trurit, kanceri i syrit, dhe kanceri i ezofagut. Por zakonisht ata nuk konsiderohen kancere të kokës dhe qafës, sepse llojet e tyre të kancerit dhe trajtimet janë të ndryshme.

Kush ka më shumë gjasa të zhvillojë kancerin e kokës dhe qafës?

Cilido mund të marrë kancerin e kokës dhe qafës, por keni më shumë gjasa ta zhvilloni nëse:

• Përdorni duhan ose pini shumë alkool. Risku juaj për të zhvilluar kancerin e kokës dhe qafës është edhe më i lartë nëse bëni të dyja.
• Jeni mashkull.
• Jeni mbi moshën 50 vjeç.
• Keni histori kanceri në kokë ose qafë.
• Keni HPV (për kanceret në tonsilet dhe bazën e gjuhës).
• Jeni të ekspozuar ndaj pluhurit të drurit ose disa substancave të tjera toksike në punë (për kanceret e fytit të sipërm, hundës dhe sinuseve).
• Keni pasur ekspozim ndaj rrezatimit në kokë dhe qafë (për kancerin e gjëndes së pështymës).
• Keni infeksion të virusit Epstein-Barr (EBV) (për kanceret e fytit të sipërm dhe gjëndes së pështymës).
• Jeni aziatik (për kancerin e fytit të sipërm).

Cilat janë simptomat e kancerit të kokës dhe qafës?

Simptomat e kancerit të kokës dhe qafës mund të përfshijnë:

• Një gungë në qafë
• Një plagë në gojë ose fyt që nuk shërohet dhe mund të jetë e dhimbshme
• Një fyt i dhimbshëm që nuk kalon
• Vështirësi në gëlltitje
• Një ndryshim ose zë i mpiksur

Simptomat e tjera të mundshme mund të varen nga lloji specifik i kancerit të kokës dhe qafës.

Si diagnostikohet kanceri i kokës dhe qafës?

Ekzaminimet dhe testet e përdorura për diagnostikimin e kancerit të kokës dhe qafës mund të varen nga lloji specifik i kancerit. Ekzaminimet dhe testet e mundshme mund të përfshijnë:

• Një ekzaminim fizik të zonës që mund të ketë kancer.
• Analiza gjaku dhe/ose urine.
• Një endoskopi.
• Një biopsi ose procedurë tjetër për mbledhjen e qelizave nga zona që mund të ketë kancer. Qelizat shikohen nën mikroskop për të parë nëse janë jo normale.
• Teste imazherike.

Cilat janë trajtimet për kancerin e kokës dhe qafës?

Trajtimi i kancerit të kokës dhe qafës do të varet nga lloji specifik i kancerit, stadi (sa i përparuar është kanceri), shëndeti juaj i përgjithshëm dhe faktorë të tjerë. Opsionet e trajtimit mund të përfshijnë:

• Kirurgji
• Radioterapi
• Kimioterapi
• Imunoterapi kanceri
• Terapi të synuara, e cila përdor barna ose substanca të tjera që sulmojnë kryesisht qelizat specifike kanceroze dhe shkaktojnë dëm më të vogël tek qelizat normale

Në disa raste, mund t’ju duhet kombinim trajtimesh. Ndonjëherë kirurgjia mund të ndikojë në aftësinë e të ngrënit, gëlltitjes ose të folurit. Rehabilitimi, si fizioterapia, këshillimi dietik dhe terapia e të folurit, mund të ndihmojnë.

A mund të parandalohet kanceri i kokës dhe qafës?

Ekzistojnë hapa që mund të ndërmerrni për të ndihmuar në parandalimin e kancerit të kokës dhe qafës:

• Mos të pini duhan
• Kufizimi i përdorimit të alkoolit ose fare pa alkool
• Kryerja e ekzaminimeve të rregullta dentare
• Diskutimi me ofruesin tuaj shëndetësor për vaksinimin kundër HPV-së

NIH: Instituti Kombëtar i Kancerit

Burimi: Head and Neck Cancer. Faleminderit MedlinePlus, National Library of Medicine.