Encefalomieliti Mialgjik/Sindromi i Lodhjes Kronike

Çfarë është encefalomieliti mialgik/sindromi i lodhjes kronike (ME/CFS)?

Encefalomieliti mialgik/sindromi i lodhjes kronike (ME/CFS) është një sëmundje e rëndë dhe afatgjatë që prek shumë sisteme të trupit. Emri tjetër i saj është sindromi i lodhjes kronike (CFS). ME/CFS shpesh mund t’ju bëjë të paaftë për të kryer aktivitetet tuaja të zakonshme. Ndonjëherë mund të mos jeni në gjendje as të dilni nga shtrati.

Çfarë shkakton encefalomielitin mialgik/sindromin e lodhjes kronike (ME/CFS)?

Hulumtuesit ende nuk e dinë se çfarë shkakton ME/CFS. Mund të ketë më shumë se një shkak të mundshëm. Gjithashtu është e mundur që dy ose më shumë shkaktarë mund të punojnë bashkë për të shkaktuar sëmundjen.

Hulumtuesit po studiojnë shumë shkaqe të mundshme, përfshirë:

• Infeksionet
• Ndryshimet e sistemit imunitar
• Stresi fizik ose emocional
• Ndryshimet në mënyrën se si qelizat në trup marrin energjinë e tyre
• Gjenetika; sëmundja ndonjëherë mund të jetë e trashëgueshme në familje

Kush ka më shumë gjasa të zhvillojë encefalomielitin mialgik/sindromin e lodhjes kronike (ME/CFS)?

Kushdo mund të marrë ME/CFS, por është më e zakonshme te njerëzit midis 40 dhe 60 vjeç. Gratë e rritura kanë më shumë gjasa ta zhvillojnë atë se burrat e rritur.

Cilat janë simptomat e encefalomielitit mialgik/sindromit të lodhjes kronike (ME/CFS)?

Simptomat parësore, ose thelbësore, të ME/CFS janë:

• Pamundësia për të kryer aktivitetet që i kryeje përpara sëmundjes, së bashku me lodhje të rëndë. Lodhja duhet të zgjasë gjashtë muaj ose më shumë, dhe nuk përmirësohet nga pushimi.
• Çrregullimi pas përpjekjes (PEM), që do të thotë se simptomat tuaja përkeqësohen pas çdo aktiviteti fizik ose mendor.
• Probleme me gjumin.

Përveç simptomave parësore, për t’u diagnostikuar me ME/CFS, ju duhet të keni një ose të dy këto simptoma:

• Probleme me mendimin dhe kujtesën.
• Përkeqësim i simptomave gjatë qëndrimit në këmbë ose ulur drejt. Kjo quhet intolerancë ortostatike. Mund t’ju bëjë të ndiheni të mpirë, të marë mendsh, të dobët ose të fikët ndërsa qëndroni në këmbë ose ulur.

Disa nga simptomat e tjera që ME/CFS mund të shkaktojë përfshijnë:

• Dhimbje, përfshirë dhimbje muskulore, dhimbje artikulacionesh dhe dhimbje koke
• Fyt i skuqur
• Nyje limfatike të ndjeshme (gjënde) në qafë ose sqetulla
• Probleme tretëse, si sindroma e zorrës së irritueshme
• Të dridhura dhe djersë natën
• Alergjitë dhe ndjeshmëritë ndaj ushqimeve, erërave, kimikateve, dritës ose zhurmës

ME/CFS mund të jetë e papritur. Simptomat tuaja mund të vijnë dhe të shkojnë. Ato mund të ndryshojnë me kalimin e kohës; ndonjëherë mund të përmirësohen, ndërsa herë të tjera mund të përkeqësohen.

Si diagnostikohet encefalomieliti mialgik/sindromi i lodhjes kronike (ME/CFS)?

ME/CFS mund të jetë e vështirë për t’u diagnostikuar. Nuk ka asnjë test specifik për ME/CFS, dhe sëmundje të tjera mund të shkaktojnë simptoma të ngjashme. Ofruesi juaj i kujdesit shëndetësor duhet të përjashtojë sëmundjet e tjera përpara se të vendosë diagnozën e ME/CFS.

Ofruesit juaj do të kryejë një ekzaminim të plotë mjekësor, i cili do të përfshijë:

• Pyetje rreth historisë suaj mjekësore dhe historisë mjekësore të familjes suaj.
• Pyetje rreth sëmundjes suaj aktuale, përfshirë simptomat tuaja. Disa pyetje mund të përfshijnë sa shpesh i keni simptomat, sa të rënda janë, sa gjatë kanë zgjatur dhe si ndikojnë në jetën tuaj.
• Ekzaminime të plota fizike dhe të gjendjes mendore.
• Analiza gjaku, urine ose teste të tjera për të kontrolluar sëmundjet e tjera që mund të shkaktojnë simptomat tuaja.

Ofruesit juaj gjithashtu mund t’ju kërkojë të shihni një specialist për të kontrolluar kushte të tjera që mund të shkaktojnë simptoma të ngjashme.

Cilat janë trajtimet për encefalomielitin mialgik/sindromin e lodhjes kronike (ME/CFS)?

Nuk ka kurë ose trajtim të miratuar për ME/CFS, por ju mund të trajtoni ose menaxhoni disa nga simptomat tuaja.

Ju, familja juaj dhe ofruesit juaj duhet të punojnë bashkë për të vendosur një plan. Ju duhet të vendosni se cila simptomë ju shkakton më shumë probleme dhe të përpiqeni ta trajtoni atë të parin. Për shembull, nëse problemet e gjumit ju prekin më shumë, mund të provoni fillimisht përdorimin e zakoneve të mira të gjumit. Nëse këto nuk ndihmojnë, mund të keni nevojë të merrni ilaçe ose të shihni një specialist gjumi.

Strategji të tilla si mësimi i mënyrave të reja për menaxhimin e aktivitetit gjithashtu mund të jenë të dobishme. Ju duhet të siguroheni se nuk “shtypni dhe rrëzoheni”. Kjo mund të ndodhë kur ndiheni mirë, bëni shumë dhe pastaj përkeqësoheni përsëri.

Kur keni ME/CFS, mund të jetë e vështirë të zhvilloni një plan trajtimi. Gjithashtu mund të jetë e vështirë të përpiqeni të kujdeseni për veten. Prandaj është e rëndësishme të keni mbështetje nga anëtarët e familjes dhe miqtë.

Ekzistojnë gjithashtu burime dhe strategji të ndryshme që mund t’ju jenë të dobishme, si:

• Marrja e këshillimit për t’ju ndihmuar të përballeni me sëmundjen dhe ndikimin e saj në jetën tuaj.
• Ngrënia e një diete të shëndetshme.
• Plotësues ushqimorë, nëse ofruesit juaj i sugjerojnë.
• Terapitë plotësuese si meditimi, masazhi i butë ose terapia e relaksimit.

Sigurohuni t’i flisni ofruesit tuaj përpara se të provoni çdo trajtim të ri. Disa trajtime që promovohen si kurë për ME/CFS janë të paverifikuara, shpesh të kushtueshme dhe mund të jenë të rrezikshme.

Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve

Burimi: Myalgic Encephalomyelitis/Chronic Fatigue Syndrome. Faleminderit MedlinePlus, National Library of Medicine.