Medikamentet për HIV-in

Çfarë është HIV-i?

HIV-i shkurtim i “human immunodeficiency virus”. Ai dëmton sistemin tuaj imunitar duke shkatërruar qelizat CD4. Këto janë një lloj qelizash të bardha gjaku që luftojnë infeksionet. Humbja e këtyre qelizave e bën të vështirë për trupin tuaj të luftojë infeksionet dhe disa lloje kancerësh të lidhur me HIV-in.

Pa trajtim, HIV-i mund të shkatërrojë gradualisht sistemin imunitar dhe të përparrojë deri në AIDS. AIDS shkurtim i “acquired immunodeficiency syndrome”. Ky është faza përfundimtare e infeksionit me HIV. Jo të gjithë personat me HIV zhvillojnë AIDS.

Çfarë është terapia antiretrovirale (ART)?

Trajtimi i HIV-it me ilaçe quhet terapi antiretrovirale (ART). Ajo përfshin marrjen e një kombinimi ilaçesh çdo ditë. ART rekomandohet për të gjithë personat me HIV. Ilaçet nuk e shërojnë infeksionin e HIV-it, por ndihmojnë njerëzit me HIV të jetojnë më gjatë dhe më shëndetshëm. Ata gjithashtu zvogëlojnë rrezikun e përhapjes së virusit tek të tjerët.

Si veprojnë ilaçet e HIV-it?

Ilaçet e HIV-it zvogëlojnë sasinë e HIV-it (ngarkesën virale) në trupin tuaj, duke ndihmuar me:

• Dhënien mundësi sistemit tuaj imunitar të rimëkëmbet. Edhe pse ende ka pak HIV në trupin tuaj, sistemi juaj imunitar duhet të jetë mjaft i fortë për të luftuar infeksionet dhe disa lloje kancerësh të lidhur me HIV-in.
• Zvogëlimin e rrezikut për përhapjen e HIV-it tek të tjerët.

Cilat janë llojet e ilaçeve të HIV-it?

Ka shumë lloje të ndryshme (të quajtura klasa) të ilaçeve të HIV-it. Disa punojnë duke bllokuar ose ndryshuar enzimat që HIV-i i nevojiten për të bërë kopje të vetes. Kjo pengon HIV-in të kopjojë veten, duke zvogëluar sasinë e HIV-it në trup. Disa lloje ilaçesh e bëjnë këtë:

• Inhibitorët e rikthimit të prapëm të nukleozideve (NRTIs) bllokojnë një enzimë të quajtur rikthim i prapëm
• Inhibitorët jo-nukleozidë të rikthimit të prapëm (NNRTIs) lidhen dhe më pas ndryshojnë rikthimin e prapëm
• Inhibitorët e integrazës, të quajtur gjithashtu inhibitorë të transferimit të zinxhirit të integrazës (INSTIs), bllokojnë një enzimë të quajtur integrazë
• Inhibitorët e proteazës (PIs) bllokojnë një enzimë të quajtur proteazë

Disa lloje ilaçesh të HIV-it ndërhyjnë në aftësinë e HIV-it për të infektuar qelizat imunitare CD4:

• Inhibitorët e fuzionit bllokojnë HIV-in nga hyrja në qeliza
• Antagonistët e CCR5-s dhe inhibitorët pas-bashkimit bllokojnë molekula të ndryshme në qelizat CD4. Për të infektuar një qelizë, HIV-i duhet të lidhet me dy lloje molekulash në sipërfaqen e qelizës. Bllokimi i njërës prej këtyre molekulave pengon HIV-in nga hyrja në qeliza.
• Inhibitorët e bashkimit lidhen me një protein specifik në sipërfaqen e jashtme të HIV-it. Kjo pengon HIV-in nga hyrja në qelizë.

Përforcuesit farmakokiNetikë janë një lloj tjetër ilaçi. Ata merren ndonjëherë bashkë me disa ilaçe të tjera të HIV-it. Përforcuesit farmakokiNetikë rrisin efektivitetin e ilaçit tjetër. Ata punojnë duke ngadalësuar shpërbërjen e ilaçit tjetër. Kjo lejon që ai ilaç të qëndrojë më gjatë në trup në një përqendrim më të lartë.

Ka gjithashtu kombinime shumë ilaçesh, të cilat përfshijnë një kombinim të dy ose më shumë llojeve të ndryshme të ilaçeve të HIV-it.

Kur duhet të filloj të marr ilaçet e HIV-it?

Është e rëndësishme të filloni të merrni ilaçet e HIV-it sa më shpejt pas diagnostifikimit, veçanërisht nëse:

• Jeni shtatzënë
• Keni AIDS
• Keni disa sëmundje dhe infeksione të lidhura me HIV-in
• Keni një infeksion të hershëm të HIV-it (6 muajt e parë pas infektimit me HIV)

Çfarë tjetër duhet të di për marrjen e ilaçeve të HIV-it?

Ju dhe ofruesi juaj i kujdesit shëndetësor do të punoni së bashku për të krijuar një plan personal trajtimi. Ky plan do të bazohet në shumë faktorë, duke përfshirë:

• Efektet e mundshme anësore të ilaçeve të HIV-it
• Ndërveprimet e mundshme me ilaçe të tjera që merrni
• Sa ilaçe do të duhet të merrni çdo ditë
• Çdo problem tjetër shëndetësor që mund të keni

Është e rëndësishme të merrni ilaçet tuaja çdo ditë, sipas udhëzimeve të ofruesit tuaj. Nëse humbni dozat ose nuk ndiqni një orar të rregullt, trajtimi juaj mund të mos funksionojë dhe virusi i HIV-it mund të bëhet rezistent ndaj ilaçeve.

Ilaçet e HIV-it mund të shkaktojnë efekte anësore. Shumica e këtyre efekteve anësore janë të menaxhueshme, por disa mund të jenë të rënda. Tregojini ofruesit tuaj për çdo efekt anësor që po përjetoni. Mos ndaloni marrjen e ilaçit pa folur së pari me ofruesin tuaj. Mund të ketë hapa që mund të ndërmerrni për të ndihmuar në menaxhimin e efekteve anësore. Në disa raste, ofruesi juaj mund të vendosë të ndryshojë ilaçet tuaja.

Çfarë janë ilaçet HIV PrEP dhe PEP?

Ilaçet e HIV-it nuk përdoren vetëm për trajtim. Disa njerëz i marrin ato për të parandaluar HIV-in. PrEP (profilaksia para ekspozimit) është për personat që nuk kanë HIV por janë në rrezik shumë të lartë për ta marrë atë. PEP (profilaksia pas ekspozimit) është për personat që janë ekspozuar mundësisht ndaj HIV-it.

NIH: Zyra e Kërkimeve të AIDS-it

Burimi: HIV Medicines. Faleminderit MedlinePlus, National Library of Medicine.